Enerji ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, toplam 2 bin 147 istasyonda halka açık 3 bin 640 elektrikli araba şarj noktası bulunduğunu belirterek, “2030 yılına kadar elektrikli araç şebeke altyapısı ile dağıtık üretim ve yenilenebilir enerji teknolojileri için toplamda 3 milyar dolar yatırım yapılması beklenmektedir.” dedi.
Dönmez, TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde Bakanlığının 2023 yılı bütçesinin sunumunda, Amasra’da maden ocağında gerçekleşen patlamaya ait olarak Amasra Başsavcılığı tarafından keşifli eksper incelemesi sonrası eksper ön raporu hazırlandığını, isimli ve idari soruşturmaların devam ettiğini ve TBMM Meclis Araştırma Kurulunun hususa ait çalışmalarını sürdürdüğünü aktardı.
TBMM Genel Heyet gündeminde yer alan düzenleme ile kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası sonucunda vefat eden madencilerin genel sıhhat sigortası primi dahil, kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ait her türlü borçlarının terkin edileceğine dikkati çeken Dönmez, “Vefat tarihinde sigortalıya ilişkin şartlar aranmaksızın hak sahiplerine aylık bağlanacaktır. Bu şekilde bağlanan aylıklara ilişkin primlerin eksik olan kısmı devletimizce ödenecektir. Ayrıca vefat eden madencimizin eş ve çocuklarından birisi, eşi ve çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere toplam bir kişi, ilgili mevzuatta aranan şartlara tabi olmaksızın kamu kurum ve kuruluşlarının sürekli işçi kadrolarında istihdam edilecektir.” sözünü kullandı.
6 milyar doların üzerinde maden ihracatı
Dönmez, geçen yıl 5 milyar 930 milyon dolar maden ihracatı yapıldığını, bu sayının bu yıl 6 milyar doları da aşacağını söyledi.
Türkiye’nin bor işletmeciliğinde dünya rezervlerinin yüzde 73’üne sahip olduğuna değinen Dönmez, inovasyon, kalite ve sürdürülebilirlik vizyonu ile yapılan çalışmalar sonucunda dünyada yüzde 62 pazar hissesi ile önder pozisyona ulaşıldığını kaydetti.
Dönmez, ETİ MADEN tarafından 2021 yılında yaklaşık 2,6 milyon ton bor eserleri satışından 1 milyar 30 milyon dolar gelir elde edilerek rekor kırıldığını belirterek, “2022 yılında ise yaklaşık 2 milyon 650 bin ton bor ürünleri satışı karşılığında 1 milyar 250 milyon dolar gelir elde edilmesini ve bu alanda yeni rekorlara ulaşılmasını bekliyoruz.” diye konuştu.
Ülkenin ferrobor gereksiniminin karşılanması için Balıkesir/Bandırma’da 17 Eylül’de temeli atılan yıllık 800 ton kapasiteli tesisin 2023 yılı aralık ayında tamamlanmasının planlandığını aktaran Dönmez, şöyle devam etti:
“Diğer yandan, yerli teknolojinin güç kaynağı olması beklenen yerli lityum için Eskişehir/Kırka’da yıllık 600 ton, Balıkesir/Bandırma’da ise yıllık 100 ton olmak üzere toplam yıllık 700 ton kapasiteli Lityum Karbonat Üretim Tesislerinin kurulmasına yönelik proje çalışmalarımız sürmekte olup 2023 yılı ocak ayında Kırka’daki tesisin yapım ihalesinin gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. Eskişehir Beylikova’da, havacılık, savunma, uzay endüstrisi, biyomedikal üzere alanlarda kullanılan 694 milyon ton ender toprak elementi keşfi gerçekleştirilmiştir. Bu alan Çin’den sonra dünyanın en büyük ikinci rezerv alanı olma özelliğine sahiptir. Birinci etapta yıllık 1200 ton cevher işleyecek pilot üretim tesisinin kurulması çalışmalarına devam edilmektedir. Kelam konusu tesis 2023 yılı ocak ayında devreye alınacak olup tam kapasiteye ulaştığında tesiste yıllık 570 bin ton cevher işlenecektir. Yer altı zenginliğimizi tabiata ve etrafa ziyan vermeden iktisada kazandırmak için özverili bir biçimde çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
Petrol alanlarındaki çalışmalar
Bakan Dönmez, Çukurova petrol alanında rezerv bedeli yaklaşık 800 milyon dolar olan petrol keşfinin bu yıl yapıldığına dikkati çekerek, bölgedeki üretilebilir petrol rezervinin yaklaşık 8 milyon varil olduğunun iddia edildiğini belirtti.
Şırnak-Şehit Esma Çevik petrol alanının şu ana kadar bu yıl dünyada yapılmış en büyük birinci on keşif ortasında yer aldığını aktaran Dönmez, “TPAO son yıllarda hem karada hem de denizde arama çalışmalarına tartı vererek, yalnızca 5 sene evvel günlük 37 bin varil olan yurt içi hidrokarbon üretimini bugün prestijiyle 65 bin varil düzeylerine taşımıştır. Ayrıyeten kara alanlarında yapılan çalışmalarda son 3 yılda toplam 223 milyon varil petrol muadili yeni rezerv bulunmuştur. 2023 yılı birinci çeyreği prestijiyle Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol boru çizgisinden taşınan petrol ölçüsü günlük 600 bin varilden 1 milyon varile çıkacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
“54 şirkete şarj istasyonu lisansı verildi”
Dönmez, son dönemde yapılan düzenlenmeler sayesinde önemli miktarda batarya depolama kapasitesinin sisteme dahil edileceğine işaret ederek, “Batarya depolama imkanının yanı sıra elektrolizör teknolojisinin de gelişmesine bağlı olarak elde edilecek yeşil hidrojeni depolayacak yatırımları özel dalımızın süratle hayata geçirmesini sağlayacağız. Bu sayede, elektrik üretim kapasitesinde son yirmi yılda kırdığımız rekorları, elektriğin depolanması konusunda çok daha kısa müddette kırmayı hedefliyoruz.” ifadesini kullandı.
Yenilenebilir enerji projelerinde yerli aksam ve yurt içi üretim gibi şartlarla Ar-Ge ve inovasyon çalışmalarının yapıldığını vurgulayan Dönmez, “Önümüzdeki yılların en kıymetli mevzu başlıklarından biri elektrikli arabalar olacağından, 2030 yılına kadar elektrikli araç şebeke altyapısı ile dağıtık üretim ve yenilenebilir güç teknolojileri için toplamda 3 milyar dolar yatırım yapılması beklenmektedir. Mevcutta 2 bin 147 istasyonda faaliyet gösteren halka açık 3 bin 640 elektrikli araba şarj noktasına sahip ülkemizde, 54 şirkete şarj istasyonu lisansı verilmiştir.” dedi.
2023 yılı için 23 milyar 854 milyon 250 bin lira bütçe tutarı
Bakan Dönmez, Çayırhan’da yürütülen Kömür Gazlaştırma ve Hidrojen Üretimi Ar-Ge projesinin, temiz kömür teknolojilerinin geliştirilerek madencilik başta olmak üzere enerji sektörünün çevreyle uyumlu hale getirilmesi bakımından önemli olduğunun altını çizerek, “2020 yılında başlatılan projeyle, ülkemizde birinci kere doğal gaz ile hidrojen karıştırılmış, evsel aygıtların bu karışımla beslenmesi sağlanmıştır. Öte yandan Türkiye’nin Hidrojen Teknolojileri Stratejisi ve Yol Haritasını yakında kamuoyu ile paylaşacağız.” diye konuştu.
Dönmez, bakanlık olarak MTA, MAPEG, TENMAK, EPDK, NDK dahil olmak üzere teklif edilen toplam bütçe tutarının 2023 yılı için 23 milyar 854 milyon 250 bin lira olduğunu bildirdi.
“Rusya-Ukrayna savaşı milletlerarası güç piyasalarını derinden etkiledi”
Komisyonda sunum yapan Güç Piyasası Düzenleme Kurumu Lideri Mustafa Yılmaz da 2023 yılı bütçe teklifinde EPDK olarak elektrik piyasasında 115 milyon, doğal gaz piyasasında 164 milyon, petrol piyasasında 406 milyon, LPG piyasasında ise 61 milyon lira olmak üzere toplam 746 milyon lira gelir elde edilmesini öngördüklerini aktardı.
Yılmaz, ek gelirler ile ret ve iadeler sonrası 2023 bütçe toplamının 847 milyon 250 bin lira olduğunu lisana getirdi.
Rusya-Ukrayna savaşının, memleketler arası güç piyasalarını derinden etkilediğini belirten Yılmaz, şunları kaydetti:
“EPDK olarak biz de kurumlarımızla işbirliği içinde güçte rastgele bir aksama yaşanmaması, arz güvenliğinin sekteye uğramaması, hizmetlerin kesintisiz bir halde vatandaşlarımıza ulaştırılması için büyük bir efor sarf ettik. Yerli ve yenilenebilir kaynaklarımızdan en verimli biçimde yararlanabilmek, yatırım ve istihdam imkanlarını artırmak ve en nihayetinde tüketicilerimiz dahil bütün kesim paydaşlarının menfaatini gözeten lisanssız elektrik üretimi ve depolama düzenlemelerimizi de bu süreçte karara bağladık. Bunun yanı sıra, depolama tesislerine, konseyi güçlerine kadar ek rüzgar yahut güneş santralleri kurulabilme imkanı getirdiğimiz için ülkemizin yenilenebilir güç kapasitesi de artacak.”
(Bitti)
